Dầm phụ là gì? Nguyên tắc bố trí dầm phụ đúng kỹ thuật
Một hệ sàn rộng, nếu không có sự hỗ trợ của dầm phụ, sẽ dễ dẫn đến hiện tượng võng sàn, nứt bê tông hoặc giảm tuổi thọ công trình. Chính vì vậy, hiểu rõ nguyên tắc bố trí dầm phụ là yếu tố quan trọng giúp kỹ sư thiết kế kết cấu hiệu quả và an toàn hơn.
Dầm phụ là gì?
Dầm phụ (hay còn gọi là dầm thứ cấp) là những dầm không trực tiếp truyền tải trọng xuống cột hoặc móng mà có nhiệm vụ đỡ các tấm sàn và truyền tải trọng lên các dầm chính. Dầm phụ thường nhỏ hơn dầm chính và được dùng để giảm nhịp cho sàn hoặc tăng khả năng chịu tải của hệ dầm.
Dầm phụ là dầm trung gian trong hệ kết cấu, chịu trách nhiệm đỡ sàn và truyền tải trọng lên dầm chính, giúp tối ưu hoá thiết kế kết cấu về mặt kỹ thuật và kinh tế.
Tác dụng của dầm phụ
Dầm phụ đóng vai trò hỗ trợ truyền lực, gia tăng độ cứng và giảm chi phí kết cấu khi thi công, là yếu tố không thể thiếu trong thiết kế công trình có sàn rộng hoặc kết cấu một cách phức tạp.
Phân bố tải trọng từ sàn
Dầm phụ giúp thu tải trọng từ sàn (hoặc các cấu kiện khác) và truyền lại cho dầm chính, từ đó phân tán lực đều hơn cho toàn hệ kết cấu.
Xem thêm:
Giảm khẩu độ dầm chính
Khi có dầm phụ, khoảng cách giữa các dầm chính có thể tăng lên, vì tải đã được chia nhỏ. Điều này giúp giảm kích thước dầm chính, tiết kiệm vật liệu, và giảm chi phí xây dựng.
Hạn chế độ võng và biến dạng sàn
Dầm phụ giúp tăng độ cứng tổng thể của sàn, giảm độ võng, và tránh nứt nẻ, nhất là với sàn bê tông cốt thép nhịp lớn trong các công trình.
Tăng tính linh hoạt trong thiết kế kiến trúc
Nhờ có dầm phụ, kiến trúc sư có thể thiết kế không gian rộng hơn, ít cột hơn hoặc có hình dạng phức tạp mà vẫn đảm bảo khả năng chịu lực chính xác.
Hỗ trợ thi công
Dầm phụ giúp chia nhỏ hệ sàn thành nhiều ô, cũng như thuận tiện hơn cho quá trình cốp pha, lắp dựng và đổ bê tông, từ đó giảm thời gian và nhân công thi công.
Nguyên tắc bố trí dầm phụ
- Vuông góc với dầm chính để truyền tải trọng hiệu quả hơn: Trong những trường hợp đặc biệt thì có thể bố trí song song hoặc chéo nhưng cần được tính toán kỹ lưỡng.
- Kết nối chắc chắn với dầm chính: Dầm phụ phải được liên kết chắc chắn với dầm chính (thường là liên kết cứng hoặc liên kết chốt). Liên kết này phải đảm bảo truyền tải trọng an toàn và hiệu quả.
- Phù hợp với sơ đồ kết cấu và kiến trúc: Vị trí dầm phụ phải phù hợp với lưới cột, hệ dầm chính và mặt bằng kiến trúc. Tránh bố trí dầm ở vị trí ảnh hưởng đến không gian sử dụng (cửa, hành lang, trần giả...).
- Khoảng cách đều và hợp lý: Khoảng cách giữa các dầm phụ cần được tính toán để phù hợp với nhịp sàn, tải trọng và vật liệu sử dụng. Khoảng cách quá lớn có thể gây võng sàn; quá nhỏ sẽ tốn vật liệu, tăng chi phí.
- Đảm bảo tính kinh tế và kỹ thuật: Việc bố trí dầm phụ cần đảm bảo tối ưu hóa kết cấu: vừa đảm bảo an toàn, vừa tiết kiệm vật liệu và dễ thi công. Tránh bố trí quá nhiều gây lãng phí, hoặc quá ít gây yếu kết cấu.
- Đáp ứng yêu cầu về thi công: Dầm phụ nên được bố trí để thuận tiện cho việc lắp dựng cốp pha, cốt thép và đổ bê tông. Nên ưu tiên dầm có chiều cao đồng đều, hạn chế thay đổi cao độ trong một tầng.
Lưu ý khi bố trí dầm phụ
Một số lưu ý khi bố trí dầm phụ mà bạn cần quan tâm như sau:
- Tải trọng phân bổ đều: Cần kiểm tra để đảm bảo dầm phụ không bị quá tải cục bộ.
- Chiều cao dầm: Không vượt quá chiều cao trần yêu cầu về mặt kiến trúc.
- Chiều dài nhịp hợp lý: Tránh nhịp dầm phụ quá dài gây võng.
- Liên kết và neo cốt thép đúng kỹ thuật.
Tóm lại, việc hiểu rõ cách bố trí thép trong dầm, đặc biệt là cốt thép cấu tạo, đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an toàn và độ bền cho công trình. Tuy khá đơn giản về nguyên lý, nhưng cần được trình bày cụ thể, tuân thủ đúng quy định về lớp bảo vệ cho cốt thép, sử dụng thép có đường kính lớn hơn ở những vị trí chịu lực chính, và cần lưu ý đến việc bố trí cốt thép đai đúng kỹ thuật. Nhờ đó, dầm không chỉ có cấu tạo hợp lý mà còn có tác dụng tối ưu trong việc truyền và phân phối tải trọng trong toàn bộ kết cấu.
>> Xem thêm:
Các tiêu chuẩn thiết kế biệt thự song lập cho những ai chưa biết
Bài viết liên quan
Dự án liên quan
