Tìm hiểu cấu tạo, quy trình xây móng nhà bằng gạch chi tiết

Móng nhà là bộ phận nền tảng, chịu lực chính của toàn bộ công trình. Trong số các loại móng phổ biến, móng gạch được ưa chuộng bởi tính kinh tế, dễ thi công và phù hợp với nhiều điều kiện xây dựng.

Tuy nhiên, xây móng nhà bằng gạch không đơn giản chỉ là việc xếp gạch theo ý muốn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn kiến thức chuyên sâu về cấu tạo móng gạch hay kỹ thuật xây móng, giúp bạn giám sát được quy trình thi công móng và xây dựng ngôi nhà vững chãi với chi phí tiết kiệm, chất lượng hiệu quả.

Hiểu đúng về móng gạch

Móng gạch là loại móng sử dụng gạch đặc, nung từ đất sét, để chịu lực cho công trình. Lựa chọn xây móng nhà bằng gạch thường được áp dụng cho nhà cấp 4, nhà 2 tầng đơn giản, nhà vệ sinh, công trình phụ ở vùng nông thôn, nơi có nền đất tốt và chi phí xây dựng hạn chế. Để đảm bảo móng gạch có chất lượng tốt, cần tuân thủ đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật khi thi công.

Ưu điểm và hạn chế của việc xây móng nhà bằng gạch

Ưu điểm

• Tính kinh tế: Gạch là vật liệu phổ biến, dễ tìm và có giá thành rẻ hơn so với bê tông cốt thép.

• Thi công đơn giản: Kỹ thuật xây móng nhà bằng gạch có thể xây thủ công, không cần đến máy móc cồng kềnh, phù hợp với điều kiện xây dựng ở nông thôn và vùng hẻo lánh.

• Phù hợp nhiều nền đất: Móng gạch có thể chịu được tải trọng vừa phải trên nền đất tốt, ổn định.

• Dễ bảo trì và sửa chữa: Móng nhà bằng gạch có cấu trúc đơn giản, dễ dàng sửa chữa khi cần thiết.

Hạn chế

• Chịu lực hạn chế: Móng gạch chỉ chịu được áp lực tối đa khoảng 15 tấn/m2, không phù hợp cho nhà cao tầng hoặc công trình nặng.

• Độ bền không cao: So với các loại móng khác như bê tông cốt thép, móng gạch có cấu tạo rỗng nên dễ bị thấm nước, dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết và môi trường khắc nghiệt.

Xem thêm: Quy trình đổ bê tông móng nhà đúng kỹ thuật từ A-Z

• Yêu cầu nền đất tốt: Xây nhà móng gạch chỉ hiệu quả trên nền đất tốt, ổn định. Nền đất yếu cần xử lý gia cố trước khi thi công.

Cấu tạo chuẩn của móng gạch 

Nhà xây móng gạch gồm ba thành phần chính:

• Gối móng: Thường có hình tháp hoặc chữ nhật, chịu lực chính cho toàn bộ móng. Gối móng xây bằng gạch đặc mác cao (>75) với vữa xi măng - cát hoặc vữa tam hợp.

• Tường móng: Kết nối gối móng với thân công trình, truyền tải trọng xuống gối móng. Tường móng cũng xây bằng gạch đặc mác cao với vữa tương tự gối móng.

• Đệm móng: Làm bằng cát đầm chặt dày 5-10cm, có tác dụng làm sạch, bảo vệ đáy móng và phân bổ đều áp lực.

Tiêu chuẩn kỹ thuật khi xây móng nhà bằng gạch

• Loại gạch: Gạch đặc, nung từ đất sét, cường độ nén >75. Không dùng gạch rỗng, nhẹ, silicat.

• Vữa xây: Vữa xi măng - cát hoặc vữa tam hợp, tỷ lệ trộn theo tiêu chuẩn.

• Kích thước: Chiều rộng đỉnh móng phải rộng hơn kết cấu bên trên một cấp, chiều rộng đáy móng tối thiểu phải lớn hơn 500mm. Chiều cao mỗi bậc móng lấy theo chiều dày 2-3 hàng gạch, với chiều cao mỗi bậc là 70-140 hoặc đồng đều là 140. Chiều rộng trung bình cho mỗi lần giật là ¼ chiều dài của viên gạch.

• Kiểu xây: Hai phương pháp xây giật bậc phổ biến là giật bậc 7-14 và giật bậc 14-14, cả hai đều đảm bảo độ ổn định và tiết kiệm vật liệu. Góc cứng của bậc móng nên nằm trong khoảng 26,5 độ đến 33,5 độ.

Quy trình xây móng gạch

Bước 1: Kiểm tra nền đất, xác định khả năng chịu tải

Trước khi bắt tay vào xây dựng, việc đầu tiên cần làm là kiểm tra kỹ lưỡng nền đất. Loại đất, độ cứng, khả năng chịu tải trọng là những yếu tố then chốt quyết định có nên sử dụng móng gạch hay không. Móng gạch chỉ thích hợp với nền đất tốt, ổn định, đồng bằng và không qua bồi đắp. Nếu nền đất yếu, dễ sụt lún thì tuyệt đối không nên sử dụng phương pháp này.

Bước 2: Chuẩn bị vật tư và dụng cụ

Để quá trình thi công diễn ra suôn sẻ, cần chuẩn bị đầy đủ vật tư và dụng cụ cần thiết. Các loại vật liệu chính bao gồm:

• Gạch: Sử dụng gạch đặc không nung, mác cao (>75), kích thước tiêu chuẩn (5.5x10.5x22cm).

• Vữa: Vữa xi măng - cát hoặc vữa tam hợp, tỷ lệ trộn theo yêu cầu kỹ thuật.

• Cát: Cát xây dựng sạch, mịn, không lẫn tạp chất.

• Đá dăm: Đá dăm dùng để đổ bê tông cho bậc cuối cùng của gối móng.

• Dụng cụ xây dựng: Bay xây, bay, cuốc, xẻng, thước, dây dọi, máy trộn bê tông (nếu cần).

Bước 3: Đào hố móng

Đào hố móng theo kích thước và độ sâu đã được tính toán trước, đảm bảo hố móng vuông vắn, thẳng đứng. Dọn sạch đất đá thừa, san phẳng đáy hố.

Bước 4: Xây gối móng

Gối móng là phần chịu lực chính của toàn bộ móng, thường có hình tháp hoặc chữ nhật. Xây gối móng bằng gạch đặc, mạch vữa phải đều và chắc chắn. Chiều cao và độ dốc của gối móng phụ thuộc vào thiết kế và tải trọng công trình.

Xây bậc ngạch bằng gạch theo phương pháp giật bậc, đảm bảo độ cao, chiều rộng và góc nghiêng theo thiết kế. Dùng thước, dây chìm kiểm tra độ phẳng, thẳng đứng của bậc ngạch.

Bước 5: Xây tường móng

Tường móng tiếp giáp với thân công trình, có vai trò truyền tải trọng xuống gối móng. Xây tường móng bằng gạch đặc, đảm bảo độ dày và thẳng đứng theo yêu cầu.

• Xây tường móng: Tiếp tục xây tường móng theo phương pháp giật bậc, đảm bảo độ dày tường, liên kết chắc chắn với bậc ngạch.

• Xây lỗ ban công: Nếu thiết kế có ban công, xây lỗ ban công theo kích thước và vị trí chỉ định.

• Chống thấm: Bôi lớp chống thấm mặt trong, mặt ngoài tường móng để ngăn nước ngấm.

Xem thêm: Móng nhà phải xây rộng bản hơn tường vì sao?

Bước 6: Làm đệm móng

Đổ một lớp cát dày 5-10cm dưới đáy hố móng, đầm chặt để tạo lớp đệm phân bổ đều áp lực và bảo vệ móng. Dùng thước, đầm kiểm tra độ phẳng, chặt của đệm móng.

Bước 7: Xây bậc cuối của gối móng

Bậc cuối cùng của gối móng thường được đổ bê tông để tăng khả năng chịu lực. Dùng đá dăm, xi măng và cát trộn theo tỷ lệ thích hợp để đổ bê tông, đảm bảo bề mặt phẳng và chắc chắn.

Bước 8: Bảo dưỡng móng

Sau khi xây dựng xong, cần bảo dưỡng móng cẩn thận để đảm bảo chất lượng và độ bền. Tưới nước thường xuyên để giữ ẩm cho vữa, và che phủ móng bằng nilon hoặc bạt để tránh mưa nắng tác động trực tiếp.

Lưu ý khi xây nhà bằng móng gạch

• Tuân thủ đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật về kích thước, độ dày, tỷ lệ trộn vữa, mác gạch,...

• Bề rộng đáy móng B<1,5m thì sử dụng móng gạch càng làm tăng tính kinh tế. Tuy nhiên, nếu B>1,5m thì cần đến bê tông cốt thép. Việc xây dựng trên diện tích đất lớn có thể dẫn đến lãng phí gạch.

• Chọn gạch và vật tư xây dựng chất lượng tốt.

• Kiểm tra thường xuyên độ dốc, độ phẳng và độ chắc chắn của các thành phần móng trong quá trình xây dựng.

• Không nên xây nhà quá 2 tầng trên móng gạch do khả năng chịu lực hạn chế.

• Tham khảo ý kiến của các kỹ sư xây dựng để đảm bảo an toàn và chất lượng công trình. 

Xây móng nhà bằng gạch là một phương pháp truyền thống, tiết kiệm chi phí và phù hợp với nhiều công trình nhà dân dụng. Tuy nhiên, cần lưu ý đến những hạn chế của móng gạch và lựa chọn phương pháp phù hợp với nền đất, tải trọng công trình. Bên cạnh đó, tuân thủ quy trình xây dựng đúng cách và lựa chọn thợ xây có kinh nghiệm sẽ giúp bạn xây dựng một nền móng vững bền.

Xem thêm: Phân biệt móng băng 1 phương và móng băng 2 phương